1-    بینش عمیق

یاران حضرت مهدی(عج) از بینشی عمیق و ژرف

نسبت به خداوند،امام،انسان و هستی برخوردارند

الف) بینش عمیق نسبت به حق تعالی:

اساسی ترین ویژگی یاران امام مهدی (علیه السلام)، معرفت عمیق نسبت به خداوند متعال است. این معرفت آن چنان استوار است که نه شبهات در آن خللی ایجاد می کند و نه تردید ها و شکست ها در حریمش راه می یابد. امام علی(ع) می فرمایند :"رجال مؤمنون عرفوا الله حقّ معرفته و هم أنصار المهدی فی آخر الزمان"(1)؛ "مردانی که خدا را آن چنان که شایسته است، شناخته اند، و آنان یاوران مهدی(عج) در آخر الزمان اند". همچنین امام صادق(ع) در وصف یاران امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف می فرمایند: "رجال کأنّ قلوبهم زبر الحدید لا یشوبها شک فی ذات الله أشدّ من الحجر"(2)؛ "آنان مردانی اند که گویا دل هایشان پاره های آهن است و از سنگ سخت ترند و هیچ تردیدی در ذات خداوند ندارند". این باور آن قدر با صلابت و استوار است که مرارت ها و مصیبت ها، در آن خللی ایجاد نمی کند و بلاها و امتحانات، آرامش آن ها را به تلاطم نمی افکند و شبهات و سؤالات در آن رخنه ای ایجاد نمی کند. آنان، از سرچشمه ی توحید ناب، سیرابند و به حضرت حق – آنچنان که شایسته است – اعتقاد دارند. امام علی(ع) در این باره می فرمایند: "فهم الّذین وحّدوا اله حقّ توحیده"(3)؛ "آنان به وحدانیت خداوند، آن چنان که حق وحدانیت اوست، اعتقاد دارند".حرم دل هایشان را بت های نفس، ثروت، و مقام نیالوده و در آن حریم امن، جز خداوند حضور ندارد. نتیجه ی این بینش عمیق، ایمان و تقواست. این دو را هم در چهره ی عبادت ها و راز و نیازشان می تواند دید و هم در آیینه ی تلاشی که در طریق عبادت و بندگی حضرت حق دارند.

ب) بینش عمیق نسبت به امام(علیه السلام):

یاران امام مهدی (علیه اسلام)، امام خود را می شناسند و به او اعتقاد دارند. امام سجاد(ع) در این خصوص فرموده اند: "القائلین بإمامته"(۴)؛ "آنان به امامت امام مهدی (علیه السلام) اعتقاد راسخ دارند". این معرفت شناخت شناسنامه ای و دانستن نام و نشان ایشان، و دانستن اسم پدر و مادر و محل تولد ایشان نیست؛ بلکه معرف به «حق ولایت» است. یعنی، فهم این حقیقت که ایشان از من، به من نزدیک تر و سزاوارترند. نتیجه ی این بینش عمیق، محبت و اطاعت است.

ج) بینش عمیق نسبت به انسان و هستی:

یاران حضرت در اهداف بلند پایه و حرکت فراگیرشان، آرمان های کم ارزش و اهداف کم مایه را دنبال نمی کنند. با تأمل در خوشتن و استعدادهای شگفت انگیزشان، قدر و عظمت خو را می یابند و مسیر بودن دنیا و سالک بودن خویش را می فهمند. آنان با این نگاه به معبودی پیوند می خورند که از تمام کاستی ها و زشتی ها مبرا است و می تواند آنان را سرشار و ظرفیت هایشان را تکمیل کند.

عمق و ژرفای این نگاه آنان را از سیل امتحانات، سرفرازانه بیرون می برد: "إنّ أصحاب طالوت إبتلوا بالنّهر الّذی قال الله تعالی: «مبتلیکم بنهر» و إن إصحاب القائم یبتلون بمثل ذلک"(۵)؛ "سپاهان طالوت، با نهر آبی آزمایش شدند، همان که خداوند در باره اش می فرماید: «(خداوندش شما را با نهر آبی می آزماید»، و یاران امام مهدی(عج) نیز مثل آنان آزمایش می شوند". همچنین این اعتقاد و نگرش آنان را مشتاق شهادت و لقای الهی می کند: از امام صادق (علیه السلام) روایت شده است که: "و یمنون أن یقتلوا فی سبیل الله»؛(۶) «آرزو می کنند که در راه خدا به شهادت برسند".

2-     عبادت و بندگی

یاران امام مهدی (علیه السلام) از پیشوای خود الگو گرفته و روزها و شب ها را با ذکر شیرین حق سپری می کنند. معرفت و ایمان در قلب هایشان ریشه دوانده و ایشان را به خضوع در برابر حق تعالی و تلاش در مسیر بندگی سوق می دهد. در این جا به بررسی روایاتی که عبادت و بندگی یاوران حضرت را توصیف می کند، می پردازیم:

پیامبر اکرم (ص) در مورد آنان می فرمایند: "مجدّون فی طاعه الله"(۷)؛ "آنان در طریق عبودیت اهل جدیت و تلاشند". 

امام علی (ع) عبادت و راز و نیاز یاوران امام مهدی (عج) را این گونه ترسیم می کنند: "لهم فی اللّیل أصوات، کأصوات الثّواکل حزناً من خشیة الله قوام باللّیل صوّام بالنّهار"(۸)؛ "در دل شب، از خشیت خداوند، ناله هایی دارند مانند ناله ی مادران پسرمرده".

در روایتی دیگر آمده است: "رجال لاینامون اللّیل لهم دویّ فی صلواتهم کدویّ النّحل یبیتون قیاماً علی أطرافهم و یسبّحون علی خیولهم"(۹)؛ "مردان شب زنده داری که زمزمه ی نمازشان، مانند نغمه ی زنبوران کندو به گوش می رسد. شب ها را با شب زنده داری سپری می کنند و برفراز اسب ها، خدا را تسبیح می گویند".

امام صادق(ع) همچنین در مورد آنان می فرمایند: "قوّام باللّیل صوّام بالنّهار"(۱۰)؛ "شب ها را با عبادت به صبح می رسانند و روزها را با روزه به پایان می برند".

3-     محبّت

دل های یاران امام مهدی (عج)، سرشار از محبت ایشان است. این علاقه مندی تا بدان حد است که حتی زین اسب ایشان را مایه ی برکت می دانند و به آن تبرک می جویند: امام صادق (ع) میفرمایند:

 "یتمسّحون بسرج الإمام یطلبون بذلک البرکة"(۱۱)؛ "به عنوان تبرک بر زین اسب امام دست می کشند". به جهت همین عشق آتشین، آنان در آوردگاه رزم، ایشان را مانند نگینی در بر می گیرند و جانشان را سپر بلایشان می کنند: امام صادق(علیه السلام) در این باره می فرمایند: "یحفّون به و یقونه بأنفسهم فی الحرب و یکفونه ما یرید…"(12)؛ "در میدان رزم، آنان او را در میان می گیرند و در جنگ ها با جان خود، از ایشان محافظت می کنند". چه بسیار است فاصله ی میان ما و یاران او، چرا که ما از جان و حتی وقت خود، برای ایشان سهمی قرار نداده ایم و چه اهداف و آرمان هایی از ایشان که به جهت سستی ما بر زمین مانده و چه دعوت هایی از ایشان که بی پاسخ مانه است???

4-     اطاعت

مقدم داشتن خواست حضرت، برخواست خود از دیگر شاخصه های یاوران امام مهدی (عج) است. امام صادق (علیه السلام) در این خصوص فرموده اند: "هم أطوع من الأمة لسیّدها"(۱۳)؛ "اطاعت آنان از امام، از فرمانبرداری کنیز در برابر مولایش بیشتر است". آنان نیک می دانند که حق، با امام است و امام با حق. آنان به بهانه ی نواندیشی از امام خود سبقت نمی گیرند و گرچه پشت سر ایشان در حرکتند ویلی پای از دام ها بر می گیرند، تا از ایشان فاصله نگیرند. آنان نه تنها مطیع اند، بلکه برخلاف بسیاری که بهانه ی فقدان زمینه، امکانات، سختی راه و… را دارند، از خدمت به ایشان و اهدافشان شانه خالی نمی کنند. در اطاعت ایشاان، اهل جدیت و تلاشند و برای بر زمین نماندن آرمان های ایشان، خود را به آب و آتش می زنند و از هیچ کوششی فرو گذاری نمی کنند: "مُجدّون فی طاعته"(14).

5-     شجاعت

اگر جهاد و مبارزه جهانی و فراگیر است، پس یاران ایشان هم باید شجاعت و جسارتی در خور و عزم هایی پولادین داشته باشند؛ چرا که بدون آن، قدم ها یارای حرکت نخواهد داشت. اهل بیت (علیهم السلام) شجاعت آنان را این گونه توصیف می کنند:

امام علی (ع) می فرمایند: "کلّهم لیوثٌ قد خرجوا من غاباتهم لو أنبهم همبوا بإزالة الجبال لأزالوها من مواضعها"(۱۵)؛ "همه شیرانی اند که از بیش ها خارج شده اند و اگر اراده کنند، کوه ها را از جا بر می کنند".

امام سجاد (ع) می فرمایند:

"جُعلت قلوبهم کزّبر الحدید"(۱۶)؛ "دل هایشان چون پاره های آهن شده است".

امام باقر(ع) می فرمایند: "إنّ الرّجل منهم یعطی قوة أربعین رجلاً و إنّ قلبه لأشدّ من زبر الحدید و لو مرّوا بجبال الحدید لقطّعوها"(۱۷)؛ "به هر کدامشان نیروی چهل مرد داده شده است. اگر به کوه های آهن روی آورند، آن ها را قطعه قطعه می کنند".

امام باقر(ع) در مورد شجاعت و دلیری یاران امام مهدی(عج) می فرمایند: "القی الرّعب فی قلوب شیعتنا من عدوّنا، فإذا وقع أمرنا و خرج مهدینا کان أحدهم أجری من اللّیث وأمضی من السّنان و یطأ عدوّنا بقدمته و یقتل بکفّیه"(۱۸)؛ "امروز ترس و رعب دشمنان ما بر دل دوستان ما افکنده شده و چون امر ما واقع شود و مهدی ما خروج کند، هر کدام از دوستان ما از شیر دلیرتر و از نیزه بران تر شوند و دشمنان را پایمال کنند و با دست و چنگ بکشند".

6-    بردباری

در راه تحقق آرمان های جهانی امام مهدی(علیه السلام) مشکلات و مصائب فراوانی را به جان می خرند ولی از سر اخلاص و تواضع، عمل خود را هیچ می پندارند و به جهت هجوم سختی ها و تحمل مشقت ها، بر خداوندمنت نمی گذارند: امام علی (علیه السلام) می فرمایند: "قوم … لم یمنّوا علل اله بالصّبر و لم یستعظموا بذل أنفسهم فی الحق"(19)؛ "یاران مهدی (عج) کسانی اند که به جهت بردباری شان بر خداوند منت نمی گذارند و از این که نقد جان خوش را در کف اخلاص نهاده اند، احساس بزرگی نمی کنند".

منابع:

1- علامه مجلسی، بحار الانوار، ج ۵۷، ص ۲۲۹/ صافی گلپایگانی، منتخب الأثر، ص ۶۱۱٫

2- همان، ج ۵۲، ص ۳۰۸٫

3-  کامل سلیمان، یوم الخلاص، ص ۲۲۴، به نقل از بشاره الاسلام، ص ۲۲۰٫

4- صافی گلپایگانی، منتخب الأثر، ص ۲۲۴/ علامه مجلسی، بحارالانوار، ج ۳۶، ص ۳۸۶٫

5- علامه مجلسی، بحارالانوار، ج ۵۲، ب ۲۷، ص ۳۳۶٫

6- همان، ص ۳۰۸٫

7- همان، ج ۳۶، ص ۲۰۷٫ 

8- کامل سلیمان، یوم الخلاص، ج ۱، ص ۲۲۴٫

9- علامه مجلسی، بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۳۰۸٫

10- کامل سلیمان، یوم الخلاص، ج ۱، ص ۲۲۴٫

11- علامه مجلسی، بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۳۰۸٫

12- همان.

13- همان.

14-  پیامبر اکرم(ص)، کامل سلیمان، یوم الخلاص، ج ۱، ص ۲۲۳٫

15- کامل سلیمان، یوم الخلاص، ج ۱، ص ۴۱۴٫

16- علامه مجلسی، بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۳۱۶٫

17-  همان.

18- حر عاملی، اتباه الهداه: ج ۷، ص ۱۱۳

19- ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه ج ۹