استاد پناهیان: امید است حماسۀ زیارت اربعین مقدمۀ حماسۀ ظهور باشد
مشروح گفتگوی حجت الاسلام پناهیان در جمع اصحاب رسانه درباره پیاده روی عظیم اربعین
پناهیان: امید است حماسۀ زیارت اربعین مقدمۀ حماسۀ ظهور باشد/ شاید اربعین آخرین مرحلۀ اتمام حجت قبل از ظهور باشد/باید ابواب «رحمه الله الواسعه» را به روی تمام مردم عالم گشود/ هر کسی میتواند، در پذیرایی زائرین اربعین مشارکت کند
حجت الاسلام پناهیان در جمع اصحاب رسانه ضمن تبیین اهمیت پیادهروی اربعین در بیدارسازی و تحول قلوب انسانها و جذب آنها به جبهۀ حق، به وظیفۀ اهل رسانه در رساندن پیام اربعین به اهل عالم اشاره کرد و گفت: اگر باور داریم که امام حسین(ع) مظهر رحمة الله الواسعه است، و این رحمت خودش را در اربعین در یک میعادگاه بزرگ تجلی میدهد، باید میدان دهیم که همه تحت پوشش نور این رحمت قرار بگیرند. باید تا جایی که میتوانیم با انعکاس خبر اربعین حسینی، ابواب «رحمة الله الواسعه» را به روی تمام مردم عالم بگشاییم.
مشروح گفتگوی حجت الاسلام و المسلمین پناهیان در جمع اصحاب رسانه درباره پیاده روی عظیم اربعین را در ادامه میخوانید:
با مراسم اربعین باید فراجناحی، فراملیتی و فرادینی برخورد کنیم / عاشورا مربوط به یک جریان خاص نیست
- مراسم باشکوه اربعین را باید یک مراسم بسیار عمومی برای جهان اسلام، بلکه جهان بشریت تلقی کنیم. مراسمی که نهتنها فراتر از انواع جریانهای سیاسی داخلی است بلکه فراتر از همه مذاهب و ادیان دنیا و یک مراسم فوقالعادۀ بشری است.
- در ایران خودمان برخی از مراسمها را داریم که در آن مراسمها مرزبندیِ خاصی وجود ندارد. مثل تجمعی که مردم برای عید نوروز در کنار حرم امام رضا(ع) دارند که از تمام طیفها و صنوف در آنجا حضور پیدا میکنند. همچنین در برگزاری مراسم عاشورا نیز همه مشارکت دارند و همه به آن احترام میگذارند؛ هنرمندان، روشنفکرها، بازاریها و انواع صنوف سعی میکنند ارادت خودشان را به امام حسین(ع) نشان دهند.
- هیچ کس عاشورا را مربوط به یک جریان خاص نمیبیند. حتی آنها که تصور دقیقی از عاشورا ندارند و گاهی اوقات در تحلیلهای خودشان اشتباه میکنند، اصل احترام به امام حسین(ع) را قبول دارند. ما با پدیده باعظمت اربعین باید همینطور فراجناحی، بلکه فراملیتی و فراتر از همه ادیان برخورد کنیم.
شاید اربعین آخرین مرحلۀ اتمام حجت برای بیدارسازی دلها قبل از ظهور باشد/ اربعین میتواند یکی از عوامل مهم برای جذب افراد به جبهۀ حق باشد
- هر کسی که خودش را در هر موضعِ فکری و سیاسی یا فرهنگی تلقی میکند، بیاید و با اربعین ارتباط برقرار کند. شاید این آخرین مرحلۀ اتمام حجت برای بیدارسازی دلها قبل از ظهور باشد. این کلمۀ «شاید» را حذف نکنید تا برخی افراد که معمولاً دچار سوء تفاهم میشوند، برداشت خاصی از این کلام پیدا نکنند و نگویند که فلانی با راهپیمایی اربعین مژدۀ ظهور داده است!
- البته ما آرزومند هستیم که واقعاً ظهور نزدیک باشد و محقق شود و همین اقدامات و حرکتها مقدمهساز ظهور شوند؛ ولی ما برخی از اتمام حجتها را در امتحانها و غربالهای قبل از ظهور داریم؛ اتمام حجتهایی که موجب میشود خیلیها که رسماً در جبهۀ باطل هستند، بیایند و در جبهه حق قرار بگیرند.
- اگر بخواهد چنین غربالگریای صورت گیرد، ممکن است در برخی از حادثهها و امتحانها ریزشهایی پدید بیاید ولی برای آن غربالگریهای بزرگ در آستانه ظهور، برخی از وقایع هم هستند که میتوانند موجب رویشهای بزرگ شوند و قطعاً یکی از عوامل بسیار مهم برای جذب به جبهۀ حق، میتواند همین اربعین اباعبدالله الحسین(ع) باشد.
باید ابواب «رحمه الله الواسعه» را به روی تمام مردم عالم گشود/ فراگیرسازی پیام اربعین برای انواع سطوح اجتماعی یک ضرورت است
- به همین دلیل، بنده تصور میکنم ما باید تا جایی که میتوانیم در انعکاس خبر اربعین اباعبدالله الحسین(ع) آغوش رحمت واسعه الهی را به سوی تمام ابنا بشر باز کنیم؛ اگر قبول داریم سخن مرحوم قاضی(ره) را که فرمودند: «در عالم مکاشفه دیدم که «رحمة الله الواسعه» حسین(ع) است» . باید ابواب «رحمة الله الواسعه» را به روی تمام مردم عالم گشود و این رحمت واسعه باید تا آنجایی که میشود به کمک دوستان اباعبدالله حسین(ع) فراگیر باشد و این فراگیری خودش یک عملیات اتمام حجت است.
- اگر باور داریم که امام حسین(ع) مظهر رحمة الله الواسعه است، و این رحمت خودش را در اربعین در یک میعادگاه بزرگ دارد تجلی میدهد، باید میدان بدهیم که همه تحت پوشش نور این رحمت قرار بگیرند. لذا تعمیم و فراگیرسازی اربعین امام حسین(ع) برای انواع سطوح اجتماعی یک ضرورت به حساب میآید.
اگر گوشۀ دلِ کسی، نوری وجود داشته باشد با تجلی محبت حسین(ع) در اربعین متأثر یا متحول میشود
- شاید کسی در گوشۀ دلش نوری وجود داشته باشد که در این صورت او قطعاً با تجلی محبت امام حسین(ع) در اربعین، متأثر خواهد شد؛ اگر متحول نشود. حتی ما طمع داریم که اربعین اباعبدالله الحسین(ع) بتواند بر آحاد جوانهایی که جذب جریانهای تکفیری شدهاند هم تأثیر بگذارد.
- ببینید این نگاه از چه مختصاتی برخوردار است. مثلاً کسانی بودند که با شمشیر قصد ترور پیامبر(ص) را داشتهاند و از مکه حرکت کرده و در مسجد النبی پشت سر پیامبر(ص) قرار گرفتهاند و وقتی رسول خدا(ص) برگشتند و آنها را نگاه کردند، متحول شدند. کسانی هم بودند که بعد از فتح مکه، دائماً با پیامبر گرامی اسلام(ص) بودند و منتظر یک فرصتی بودند تا رسول خدا(ص) را به قتل برسانند. ولی در جریان غزوه حنین لحظهای که میخواستند در شلوغیِ جنگ، به پیامبر(ص) ضربه بزنند، با یک کلام رسول خدا(ص) متحول شده و برگشته و از قصد خود توبه کردهاند و پای رکاب پیامبر(ص) نبرد کردهاند.
باید اربعین را با ادبیات گوناگون روایت کنیم / فقط با ادبیات دینی، هیأتی یا انقلابی از اربعین صحبت نکنیم
- میتوان برخی اعمال خاص مؤمنین را برای مراتب عالی اهل تقوا تصور کرد، ولی برخی رفتارها و شعائر دینی هستند که باید به آنها در نهایت عمومیت(فراگیری) نگاه کرد، که امام حسین(ع) عموماً و اربعین حسینی خصوصاً همین ویژگی را دارد.
- اما برای اینکه این امر تحقق پیدا کند، چهکار کنیم؟ باید اربعین را با ادبیات گوناگون روایت کنیم. فقط با ادبیات هیأتیها از اربعین صحبت نکنیم. بلکه ضمن صیانت از حقیقت اربعین با انواع ادبیاتی که صنوف و سطوح مختلف اجتماع دارند با آن فکر میکنند و زندگی میکنند، از اربعین سخن بگوییم؛ مثلاً با ادبیاتی که روشنفکرها در فضای خاصّ خودشان دارند، ادبیاتی که فقیهان با اصطلاحات خاصّ خودشان دارند، با ادبیاتی که آزادگان جهان یا صنعتگران جهان دارند.
- باید سعی کنیم اربعین را با انواع ادبیات معرفی کنیم، حتی این ادبیات نباید صرفاً دینی یا انقلابی باشد. البته وقتی با ادبیات دیگران، عاشورا و اربعین امام حسین(ع) را توصیف میکنیم، باید مراقب باشیم که مبادا آن را تحریف کنیم. ولی آن اصل تعمیم اقتضا میکند که ما این کار را انجام دهیم.
- ممکن است خیلی از جوانها باشند که با هیاتهای مذهبی ارتباط برقرار نکرده باشند، ولی باید بتوانند راحتتر از هیاتهای مذهبی، با اربعین ارتباط برقرار کنند. ممکن است ما در هیاتها توانایی جذب آنها را نداشته باشیم ولی امام حسین(ع) در اربعین، توانایی جذب آنها را دارد. آنها باید کلماتی از جنسِ فکر و روحیات خودشان در توصیف اربعین بشنوند تا جذب شوند.
- واقعاً اربعین با انواع ادبیات، قابل توصیف و تبیین است. بنده کسانی را دیدهام که مسلمان نبودهاند، ولی آمدهاند و اربعین را دیدهاند و تحت تأثیر شکوه اربعین قرار گرفتهاند. و برخی نیز حقایقی از اربعین را تنها از طریق رسانهها دریافت کردهاند که انصافاً حقایق نابی بودهاند.
حماسۀ عاشورا و اربعین تحریفشدنی نیست
- طبیعی است که اربعین جهت خاصی دارد - هرچند با ادبیات مختلف بیان شود- و هیچ کس نمیتواند این جهت خاص را حذف کند. حتی اگر کسی بخواهد حماسۀ عاشورا یا اربعین را تحریف کند، نخواهد توانست. عاشورا تحریفشدنی نیست یا لااقل به این سادگی نمیشود عاشورا را تحریف کرد. هر کسی با هر قصد و نیّتی به سراغ عاشورا بیاید، نمیتواند زیاد از عاشورا برداشت غلط بکند. البته جریانهای فکری مختلف تلاش خود را برای تحریف عاشورا انجام دادهاند ولی اساساً عاشورا تحریفپذیر نیست.
- مثلاً اگر کسی بخواهد اباعبدلله(ع) و واقعه عاشورا را تحریف کند و از آن یک اسلام آمریکایی بهدست بیاورد، تا چه حد میتواند در این تحریف جلو برود؟ آیا میتواند بگوید که مثلاً علی اصغرِ حسین(ع) از دشمن تیری نخورده است و از دست امام حسین(ع) روی زمین افتاده و از دنیا رفته است؟! آیا میتواند برائت خودش را نسبت به حرمله سلب کند؟ بالاخره مردم عقل و فطرت دارند و متوجه میشوند که اگر کودککشی در کربلا جنایت بوده، کودککشی در غزه هم جنایت است و کودککشی توسط تکفیریها در سوریه و عراق هم جنایت است. کافی است کسی روضۀ حضرت علی اصغر(ع) بخواند؛ او دیگر نمیتواند تحلیلِ تحریفشدۀ خودش را به مردم منتقل کند. روضه اباعبدلله(ع) کار خودش را با فطرتهای پاک انسانها انجام میدهد.
- ضمن اینکه انسان از برداشتهای ناثواب- مثلاً در بین روشنفکرهای غربزده یا متحجرین متصلب- دربارۀ کربلا متاسف میشود، ولی چندان ملالی نیست. امام حسین(ع) دارد مردمِ خودش را پیدا میکند و مرام خودش را دارد منتقل میکند.
اهل رسانه به گشودهتر شدن درهای حماسۀ عاشورا و اربعین به روی جهانیان کمک کنند
- درهای کربلا و حماسۀ عاشورا در اربعین به روی جهانیان گشوده شده است و شما(اهالی رسانه) باید به گشودهتر شدن این درها کمک کنید و بگذارید همه –با هر فکر و اندیشهای که دارند- بیایند و با آن ارتباط برقرار کنند. حداقل اثری که کربلا در آنها خواهد گذاشت به نفع جبهۀ حق است. حتی اگر برخی تلاش کنند فلسفۀ عاشورا و اربعین را تحریف کنند.
- در حماسۀ اربعین –که دنبالۀ حماسۀ عاشوراست- زیباییهایی وجود دارد که کسی نمیتواند چشم خودش را به روی آن ببندد. البته درست است که انقلابیون از این حماسه بزرگ، نتیجۀ مورد نظر خودشان را میگیرند و مقاومتشان محکمتر میشود و برای استکبارستیزی روحیه میگیرند. اما بقیه هم لااقل سیاهی لشکر این مقاومت خواهند شد. این همان رحمت واسعۀ الهی است که علاقمند است همه را در برگیرد.
بسیاری از نخبگان فرهنگی ما هنوز عظمت حماسه اربعین را درنیافتهاند/ جای برخی ذاکرین حسین(ع) در پیادهروی اربعین خالی است
- غیر از کسانی که اربعین را در پیادهروی شهود کردهاند و در متن حماسۀ پیادهروی اربعین حضور داشتهاند، عموم مردم ما هنوز عظمت پیادهروی اربعین را در نیافتهاند. نه تنها عموم مردم بلکه بسیاری از نخبگان فرهنگی و معنوی جامعۀ ما هنوز عظمت حماسه اربعین را درنیافتهاند؛ حتی نخبگانی که در موضوع امام حسین(ع) فعالیت میکنند. بنده در این سالها جای برخی از ذاکرین اهلبیت(ع) را در این حماسۀ اربعین خالی میبینم و احساس میکنم که سینهزنان اباعبدالله(ع) در این مسأله جلو افتادهاند.
- کسانی که در طول زندگیشان سر سفره امام حسین(ع) مینشینند؛ که شامل تمام سیاسیون کشور ما هم میشود-چون سیاسیون هم به برکت این انقلاب بر سر سفرۀ امام حسین(ع) نشستهاند- همچنین شامل عناصر فرهنگی به ویژه هیأتیها میشود. برای اینها موقعیتی به نام «پیادهروی اربعین» پیش آمده است که خودشان را ذرهای در میان انبوه جمعیت ببینند و به تشکر از امام حسین(ع) بپردازند. واقعاً حیف است که اینها در اربعین برای عرض تشکر و تجدید عهد و بیعت با امام حسین(ع) به کربلا نرود.
هر کسی میتواند، در پذیرایی زائرین اربعین مشارکت کند/در طوفان کاترینا 4میلیون ولی در اربعین 200میلیون وعدۀ غذایی توزیع شده
- هنوز بسیاری از کسانی که حاضرند در راه امام حسین(ع) هزینه کنند، عظمت اربعین را درنیافتهاند و حضور کمرنگی در پذیرایی از زائران اربعین دارند. هر کسی که میتواند، در پذیرایی زائرین اربعین مشارکت کند و این توفیق عظیم را از دست ندهد. بسیاری از خیّرینی که در ایران اسلامی هستند، هنوز متوجه نشدهاند که ماجرا از چه قرار است. این میعادگاه باعظمت طبیعتاً نیاز به پشتیبانی دارد. البته پشتیبانیکنندگان قبل از پذیراییشوندگان، توسط امام حسین(ع) مهیا شدهاند ولی کسانی که توانایی دارند از این قافله جا نمانند. و شما(اصحاب رسانه) باید این اطلاعرسانی را انجام دهید.
- صدای اربعین تا آنسوی دنیا هم رفته است. در برخی مقالات -در ایندیپندنت یا برخی مجلات دیگر- یکی از نکاتی که دربارۀ پیادهروی اربعین زده بودند این بود که اگر میخواهید اسلام حقیقی را بشناسید، بروید اربعین را ببینید و اگر خواستید داعش را بشناسید، باز هم بروید در اربعین و دشمنان داعش را ببینید. در طوفان کاترینا، دولت آمریکا 4میلیون وعدۀ غذایی داد، ولی در اربعین 200 میلیون وعدۀ غذایی توزیع میشود که تماماً توسط خیّرین است.
برای پنهان کردن حماسۀ اربعین هزینههای زیادی در جهان صورت میگیرد
- در همین مقاله میگوید: شما برای یک تظاهرات چندهزار نفره، تمام جهان را تحت پوشش خبری قرار میدهید، ولی برای بزرگترین واقعۀ انسانی در تاریخ، کمترین پوشش خبری را میدهید!
- برای پنهان کردن حماسۀ اربعین هزینههای زیادی در جهان صورت میگیرد. این مقدار پنهانسازی طبیعی نیست. و الا اگر به روال طبیعی بود، این باید بزرگترین خبر جهان میشد. اما در ایران اسلامی-دربارۀ این موضوع- غفلت میشود. شاید به این دلیل که امام حسین(ع) دوست ندارد کسی برایش دستوری و بخشنامهای کار کند. کسی که میخواهد کاری در این زمینه انجام دهد، باید امام حسین(ع) به او توفیق بدهد.
امید است حماسۀ زیارت اربعین مقدمۀ حماسۀ ظهور باشد/ پیادهروی اربعین یک رسم عربی نیست؛ یک رسم دینی است
- حماسۀ زیارت اربعین ادامه حماسۀ عاشوراست و امید است که مقدمۀ حماسه ظهور باشد و هر کسی با هر نگاهی به اربعین نگاه کند میتواند این پیوند را احساس کند.
- حماسۀ اربعین به شدت مردمی و دینی است. پیادهروی برای زیارت یک رسم عربی نیست، بلکه یک رسم کاملاً دینی است. اصلاً برای عربها بزرگداشت اموات، مثل ما ایرانیها مهم نیست. از نظر فرهنگی ما ایرانیها بیش از عربها برای اموات خودمان بزرگداشت میگیریم. اما پیادهروی برای زیارت ریشههای کاملاً دینی دارد. در روایات، پیادهروی برای زیارت خانۀ خدا(وسائل الشیعه/11/80)، پیادهروی برای زیارت ائمۀ هدی(ع)(تهذیب الاحکام/6/20) و به ویژه در مورد کربلا (کامل الزیارات/ص132 و 134)، آنقدر برایش فضیلت شمرده شده است که باید به این نتیجه برسیم که ائمۀ هدی(ع) از روز اول برای چنین آثاری نقشه داشتهاند که امروز دارد خودش را نشان میدهد. باید بگوییم اینهمه اجری که برای پیادهروی ذکر کردهاند، حتماً مقصودشان این بوده که میلیونها نفر در بیابانها، اطراف حرم امام حسین(ع) تجمع کنند. و امام حسن عسکری(ع) به عنوان آخرین امام قبل از دوران غیبت، با یک اشاره کار را تمام کرد(عَلَامَاتُ الْمُؤْمِنِ خَمْسٌ صَلَاةُ الْخَمْسِینَ وَ زِیَارَةُ الْأَرْبَعِینَ وَ التَّخَتُّمُ فِی الْیَمِینِ وَ تَعْفِیرُ الْجَبِینِ وَ الْجَهْرُ بِ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ؛ تهذیب الاحکام/6/52) و میعادگاهی به نام اربعین درست کرد. این یک رسم کاملاً دینی است، یک رسم عراقی یا عربی نیست.
تحول ملتهای جهان، برای اربعین حسینی میتواند از علائم ظهور تلقی شود
- قبلاً بیشتر، علما به این امر(پیادهروی اربعین) اهتمام داشتند ولی چرا این رسم الان اینقدر در میان مردم پا گرفته است؟ در اینجا غیر از تحلیل امام(ره) تحیلی دیگری نمیتوان داشت. ایشان در دوران دفاع مقدس میفرمود: این دلها متحول شده است و جوانانی که قبل از انقلاب میخواستند آنها را به فساد بکشانند الان آرزوی شهادت میکند و این تحول از علائم ظهور است. (...امروز مىبینیم که این جلوهها حاصل شده است، و این شوق و شعفها به لقاء اللَّه براى آنها حاصل شده است، و دست عنایت خداى تبارک و تعالى به سر این ملت کشیده شده است، و ایمان آنها را تقویت فرموده است که یکى از علائم ظهور بقیة اللَّه- ارواحنا فداه- است؛ صحیفۀ نور/16/129)
- بنده هم بر همان سیاق فرمایش امام(ره) میگویم که این تحول مردم و ملتهای جهان، مسلمانان جهان و حتی غیرمسلمانها برای اربعین امام حسین(ع) یک تحول عادی نیست؛ یک عنایتی است که میتواند از علائم ظهور تلقی شود.(به آن معنایی که حضرت امام(ره) فرمودند.
اگر اربعین را خوب به دیگران منتقل کنید، اجر شما در ذیل اجر حضرت زینب(س) قرار خواهد گرفت
- شما(اصحاب رسانه) اگر اربعین را خوب به دیگران منتقل کنید، اجر شما در ذیل اجر حضرت زینب(س) قرار خواهد گرفت و از همان جنس خواهد بود.(البته نه به آن اندازه) ایشان برای حماسۀ امام حسین(ع) آن رنجها را به خودشان تحمل کردند. ولی شما امروز بدون اینکه رنجی را تحمل کنید میتوانید اجری از همان جنس ببرید. شما میتوانید بگویید: اگر ما آن زمان نبودیم که حماسۀ عاشورا را منتقل کنیم، الان حماسۀ اربعین را دیدیم و آن را به دلها منتقل کردیم.
- کلمات حضرت امام(ره) و مقام معظم رهبری را در این خصوص مطالعه کنید. مقام معظم رهبری حدود 8 سال پیش کلام عجیبی دربارۀ اربعین داشتند و فرمودند: «شروع جاذبه مغناطیس حسینی در روز اربعین است.» و الان داریم سخن ایشان را در عالم واقع میبینیم و میتوانیم در متن آن قرار بگیریم.
کسانی که دلشان برای نورانیت دفاع مقدس تنگ شده، بروند وضع الان مردم عراق را ببینند
- وقتی آمریکاییها صدام را سرنگون کردند، شاید یکدرصد هم احتمال نمیدادند که بیداری اسلامی از نوع حقیقیاش، در عراق پدید بیاید ولی از باب «عدو شود سبب خیر اگر خدا خواهد» اقدامات دشمنان و این جریان تکفیریها، موجب تقویت جریان مقاومت و بیداری در عراق شده است به حدی که وقتی شما در لایههایی از مردم عراق حضور پیدا میکنید، فضایی مانند دوران دفاع مقدس(بلکه بعضاً بهتر از آن) در بین آنها میبینید. کسانی که دلشان برای زیباییها و نورانیت دوران دفاع مقدس تنگ شده است، بروند وضع الان مردم عراق را ببینند.
- سال گذشته در اربعین با اینکه جریان تکفیریها اینقدر گسترده در عراق حضور نداشتند، محکمترین شعاری که واقعاً زمین و زمان را به لرزه در میآورد، دیگر لبیک یا حسین(ع) نبود، بلکه «لبیک یا زینب(س)» بود و این شعار و این فریادها معنادار بود، و اشاره به حرم حضرت زینب(س) داشت و اشاره به رزمندگانی داشت که برای دفاع از حرم به شهادت رسیده بودند. اشاره به آمادگی آنها برای دفاع از حرم داشت.
ظلمهایی که به مردم عراق شده نتیجهای جز بیداری و افزایش حس پیوندشان با امام حسین(ع) نداشته
- این ظلمهایی که در طول تاریخ به مردم عراق شده است نتیجهای جز بیداری و افزایش حس پیوند با امام حسین(ع) برای مردم عراق نداشته است. و شما در این ایام میتوانید این را ببینید.
- شاید یکی از زیباترین صحنههایی که در اربعین به سهولت میتوان دید، پیوندی است که بین مردم عراق و مردم ایران برقرار میشود. شما این پیوند را در اوقات دیگر نمیبینید. سال گذشته یکی از موکبدارها به ما میگفت: شما الان بیشترین زائر را در عراق میبینید که از همۀ جهان آمدهاند و بهطور طبیعی من باید بروم در مغازهام در کنار حرم بایستم و پول در بیاورم، ولی کارم را تعطیل کردهام و الان در مسیر زائرین اربعین موکب زدهام و تمام پولی که در طول سال در آوردهام با کمال میل دارم خرج شما میکنم.
زیارت اربعین در ارتقاء وضع فرهنگ دینی جامعۀ ما هم بسیار مؤثر است
- حتی اگر کاری به شرایط منطقه و جهان هم نداشته باشیم، به لحاظ فرهنگی اگر جوانان ما به یک چنین زیارتی بروند، چقدر در تحول روحی آنها مؤثر خواهد بود! چقدر از هزینههایی که میخواهیم برای بازداشتن جوانها از غرق شدن در تباهی صرف کنیم، جلوگیری میکند! چقدر میتواند –بهجای بسیاری از منبرها و موعظهها- در ارتقاء وضع فرهنگ دینی جامعۀ ما کارآمدی داشته باشد!
- وقتی دیدار از مناطق دفاع مقدس، اینهمه تأثیر میتواند داشته باشد، وقتی بازگشت پیکرهای شهدای گمنام، میتواند اینقدر تأثیر داشته باشد، حضور در اربعین امام حسین(ع) چقدر تأثیرگذار خواهد بود؟!